Luật nhận con nuôi ở Canada
Công dân hoặc thường trú nhân (PR) Canada được phép nhận con nuôi Việt Nam và làm thủ tục bảo lãnh đưa con nuôi từ Việt Nam sang Canada sinh sống.
Thủ tục nhận con nuôi tương đối phức tạp, phải tuân theo luật của Canada và Việt Nam. Bài viết này bàn về những quy định cơ bản mà bên nhận con nuôi cần phải biết trước khi tiến hành hồ sơ.
1. Khái niệm tại Canada về Nhận con nuôi nước ngoài
Tại Canada, việc nhận con nuôi quốc tế là một quá trình công nhận một cá nhân hoặc cặp vợ chồng (là thường trú nhân Canada hoặc có quốc tịch Canada) là cha mẹ hợp pháp và vĩnh viễn của một đứa trẻ từ một quốc gia khác.
Việc nhận con nuôi quốc tế tuân thủ luật pháp của cả nước cho và nước nhận. Ở đây nước cho là Việt Nam và nước nhận là Canada.
Đối với tất cả các trường hợp nhận con nuôi quốc tế, người nhận con nuôi phải hoàn thành hai thủ tục riêng biệt:
- Thủ tục nhận con nuôi và
- Thủ tục xin nhập cư (thường trú nhân) hoặc xin quốc tịch Canada cho con nuôi (tùy trường hợp sẽ thực hiện thủ tục khác nhau).
Để biết sự khác nhau giữa thủ tục xin PR và thủ tục xin quốc tịch cho con nuôi, và xác định cái nào phù hợp hơn cho gia đình bạn (Nhập cư hoặc Quốc tịch), vui lòng đọc tại đây: Bảo lãnh con nuôi sang Canada
2. Quy định cho & nhận con nuôi ở Canada và Việt Nam
Việc nhận nuôi con nuôi do một người thường trú nhân/quốc tịch Canada (Nước nhận) nhận nuôi một trẻ em thường trú tại Việt Nam (Nước cho) chỉ được thực hiện nếu:
- Các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam (Nước cho) đã xác nhận trẻ em có thể nhận nuôi, xác nhận việc nuôi con nuôi bảo đảm quyền, lợi ích của trẻ em; và
- Các cơ quan có thẩm quyền của Nước nhận đã xác nhận cha mẹ nuôi tương lai có đủ tư cách và thích hợp để nuôi con nuôi; bảo đảm rằng cha mẹ nuôi tương lai đã được tham vấn ở mức độ cần thiết; và xác nhận trẻ em được hoặc sẽ được phép nhập cảnh và thường trú tại quốc gia đó.
2a. Quy định nhận con nuôi ở Canada
Để nhận con nuôi quốc tế, bạn phải làm việc với Cơ quan Trung ương cấp tỉnh hoặc vùng lãnh thổ tại Canada nơi bạn ở. Chính phủ liên bang chỉ tham gia vào quá trình Nhập cư hoặc Quốc tịch cho một đứa trẻ được nhận làm con nuôi. Quá trình nhận con nuôi do các tỉnh hoặc vùng lãnh thổ chịu trách nhiệm. Cơ quan Trung ương cấp tỉnh hoặc vùng lãnh thổ sẽ:
- Cho bạn biết nếu bạn cần liên hệ với cơ quan nhận con nuôi được cấp phép
- Tư vấn về luật nhận con nuôi của quốc gia nơi bạn muốn nhận con nuôi
- Giải thích yêu cầu của Công ước Hague về Con nuôi Quốc tế
Về cơ bản, để được nhận con nuôi và bảo lãnh sang Canada, cha mẹ nuôi cần chứng minh hoàn cảnh gia đình đầy đủ điều kiện, có căn bản về đời sống và đạo lý để nuôi con, có tư cách tốt để dạy dỗ con nên người. Sở Di Trú Canada sẽ phái nhân viên xã hội đến tìm hiểu, xem xét và gửi lại bản ghi nghiên cứu và đối tượng.
Cha mẹ nuôi cũng cần chứng minh về năng lực tài chính, có đủ khả năng nuôi con, cha mẹ không bị tiền án, tiền sự từ trước đó. Những quá trình điều tra này có kết quả tốt, cha mẹ tương lai mới được Sở Di Trú chấp thuận hồ sơ bảo lãnh con nuôi mồ côi và đưa sang Canada sinh sống cùng.
Lưu ý là hiện tại Canada đã tạm ngừng nhận con nuôi từ các quốc gia sau:
- Campuchia (tất cả các tỉnh bang, trừ Quebec)
- Georgia (tất cả các tỉnh bang)
- Guatemala (tất cả các tỉnh bang)
- Liberia (tất cả các tỉnh bang)
- Nepal (tất cả các tỉnh bang)
2b. Quy định cho con nuôi ở Việt Nam
Theo quy định của Việt Nam thì trẻ em được nhận làm con nuôi phải là trẻ em từ 15 tuổi trở xuống.
Trẻ em từ trên 15 tuổi đến dưới 16 tuổi có thể được nhận làm con nuôi nếu là trẻ em tàn tật, trẻ em mất năng lực hành vi dân sự.
Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Được cha dượng, mẹ kế nhận làm con nuôi;
- Được cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận làm con nuôi.
Tuy nhiên để được phép nhận nuôi, người nhận con nuôi còn phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
- Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
- Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên;
- Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi;
- Có tư cách đạo đức tốt.
- Không thuộc trường hợp đang bị hạn chế một số quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên; đang chấp hành quyết định xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh; đang chấp hành hình phạt tù; Chưa được xóa án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của người khác; ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình; dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người chưa thành niên vi phạm pháp luật; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em; và
- Đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật nơi người đó thường trú (Canada) để nhận nuôi trẻ em.
3. Quy trình & hồ sơ nhận con nuôi tại Việt Nam
– Hồ sơ bạn cần chuẩn bị gồm có:
Phần A: Bộ hồ sơ của người nhận nuôi trẻ được lập thành 02 bộ với các giấy tờ sau:
- Đơn xin nhận con nuôi;
- Bản sao Hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị thay thế;
- Văn bản cho phép được nhận con nuôi ở Việt Nam;
- Bản điều tra về tâm lý, gia đình;
- Văn bản xác nhận tình trạng sức khoẻ;
- Văn bản xác nhận thu nhập và tài sản;
- Phiếu lý lịch tư pháp;
- Văn bản xác nhận tình trạng hôn nhân; và
- Giấy tờ tài liệu chứng minh mối quan hệ
Các giấy tờ, tài liệu tại các mục (2), (3), (4), (5), (6), (7) và (8) phải do cơ quan có thẩm quyền tại nước bạn thường trú (Canada) lập, cấp hoặc xác nhận. Các giấy tờ nêu trên do cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cấp phải được dịch sang tiếng Việt Nam và hợp pháp hoá tại Cơ quan đại diện Ngoại giao hoặc Cơ quan Lãnh sự của Việt Nam ở nước ngoài.
Phần B: Bộ hồ sơ của người được nhận nuôi (trẻ em) được lập 01 bộ, gồm các giấy tờ sau đây:
- Giấy khai sinh;
- Giấy khám sức khoẻ do cơ quan y tế cấp huyện trở lên cấp;
- Hai ảnh toàn thân, nhìn thẳng chụp không quá 06 tháng;
- Bản tóm tắt đặc điểm, sở thích, thói quen của trẻ em ghi các thông tin về sức khỏe, tình trạng bệnh tật (nếu có) của trẻ em, sở thích, thói quen hàng ngày đáng lưu ý của trẻ em để thuận lợi cho người nhận con nuôi trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em sau khi được nhận làm con nuôi.
– Nơi nộp hồ sơ: Cục Nuôi con nuôi của Bộ Tư pháp. Trường hợp quốc gia đó không có tổ chức con nuôi được cấp phép hoạt động tại Việt Nam thì nộp hồ sơ cho Cục con nuôi thông qua cơ quan đại sứ quán của quốc gia đó tại Việt Nam.
4. Địa chỉ cơ quan có thẩm quyền
Cách liên hệ với các cơ quan nhận con nuôi cấp tỉnh hoặc vùng lãnh thổ tại Canada để bắt đầu quy trình nhận con nuôi quốc tế: https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/canadians/adopt-child-abroad/authorities.html